Mówiąc w dużym uproszczeniu ESSERE używa się mówiąc o ruchu (iść), zmianach stanu (rodzić się, stawać się), czasownikach zwrotnych i tych, od których po polsku nie da się utworzyć strony biernej (być, zostać, zdołać).
Przy użyciu ESSERE końcówkę participio passato uzgadnia się z czasownikiem, tak samo jak odmianę rzeczownika: -o/ -a/ -i/ -e:
e' tornato - wrócił
sono tornate - wróciły
AVERE używa się na ogół we wszystkich innych przypadkach. Nie uzgadnia się participio passato.
ha letto - przeczytał/a
hanno letto - przeczytali/przeczytały
W niektórych przypadkach używa się AVERE lub ESSERE zależnie od kontekstu:
ho finito - skończyłem; e' finito - skończył się
ho bruciato - spaliłem; e' bruciato - spalił się
Ale dokładniejsze reguły musisz doczytać (tu masz napisane bardziej szczegółowo http://www.jezyk-wloski.com/gramatyka/96-czasowniki-tworzce-czas-przeszy-z-essere-lub-avere.html), podałam tak ogólnie.
edytowany przez Silva90: 04 mar 2013