1. Co oznacza wykonanie orzeczeń (egzekucja) w sprawach cywilnych i handlowych?
Egzekucja umożliwia wierzycielowi (osobie fizycznej lub prawnej) uzyskanie należnosci od innej osoby wskutek decyzji sądu (lub szczególnych srodków traktowanych przez prawo jako porównywalne do decyzji sądu).
Egzekucja jest zatem procedurą, regulowaną prawnie na różne sposoby, zależną od charakteru roszczenia, tzn. od tego, co należne jest osobie korzystającej z procedury w celu egzekucji roszczenia względem dłużnika (różne metody omówiono w sekcji 1.1). Ze swojej natury postępowanie egzekucyjne angażuje organy publiczne pod nadzorem sądu, do którego osoby zainteresowane zwracają się o zapewnienie przestrzegania zasad postępowania okreslonych prawem.
1.1. Wykaz typów egzekucji, wymagających od dłużnika zastosowania się, wstrzymania się lub zapłacenia określonej kwoty.
Zależnie od charakteru srodka (orzeczenie sądu lub inne srodki, równoważne pod względem egzekucji), dostępne są różne metody egzekucji, które należy zastosować w celu wyegzekwowania roszczenia wierzyciela. Procedury egzekucyjne przyjmują następujące formy:
1. Najpowszechniejszym typem jest postępowanie mające na celu uzyskanie kwoty pieniędzy lub składnika majątku rzeczowego dla dochodzącego swojego roszczenia wierzyciela. Procedurę tę stosuje się, gdy na mocy orzeczenia sądu lub srodka równoważnego wierzycielowi przysługuje kwota pieniędzy. Procedura obejmuje dwa etapy: najpierw zajęcie majątku należącego do dłużnika, którego dotyczy wyrok (pieniędzy lub innego majątku, z pewnymi ograniczeniami - patrz sekcja 3.1), a następnie przekazanie pieniędzy wierzycielowi (jeżeli zajęto pieniądze), składnika majątku lub pieniędzy uzyskanych z aukcji majątku objętego postępowaniem egzekucyjnym (w celu zamiany majątku na pieniądze), zależnie od okolicznosci. Procedura ta, znana jako „przymusowe wywłaszczenie”, regulowana jest różnymi zasadami, zależnie od tego, czy majątek jest nieruchomy („przymusowe wywłaszczenie nieruchomosci”) czy ruchomy („przymusowe wywłaszczenie ruchomosci”).
2. Postępowanie egzekucyjne, o którym mowa w ust. a) obejmuje procedurę, zgodnie z którą wierzyciel może uzyskać majątek rzeczowy należący do dłużnika, który w momencie egzekucji jest w posiadaniu innej osoby (osoby trzeciej niemającej nic wspólnego ze sporem) lub przedmiot roszczenia dłużnika wobec osoby trzeciej. Procedura ta umożliwia wierzycielowi odzyskanie należnosci, w pierwszym przypadku poprzez wywłaszczenie z majątku (będącego własnoscią dłużnika, ale znajdującego się w posiadaniu osoby trzeciej), w drugim przypadku w drodze procedury angażującej osobę trzecią, w rezultacie której wierzyciel zajmuje miejsce dłużnika w jego relacji z osobą trzecią, która wskutek tego musi spełnić swoje zobowiązania umowne wobec wierzyciela zamiast dłużnika. Tę formę egzekucji można uzasadnić faktem, że kredyt także przysparza majątku i korzysci, tzn. obejmuje go definicja (prawna) majątku osoby: roszczenia wobec osób trzecich odliczane są od majątku dłużnika i dodawane do majątku wierzyciela dochodzącego swoich roszczeń. Procedura ta znana jest jako „wywłaszczenie poprzez osoby trzecie”.
3. Druga forma ma na celu doprowadzenie do zwrotu wierzycielowi przedmiotów, które dłużnik jest mu zobowiązany zwrócić (np. wynajmowane składniki majątku po wygasnięciu umowy najmu) lub do przeniesienia majątku (kiedy np. dłużnik sprzedał składnik majątku wierzycielowi, ale nie dokonał faktycznego przekazania). Procedura ta może być stosowana zarówno w odniesieniu do majątku ruchomego, jak i nieruchomego, a różni się od procedury opisanej w ust. a) tym, że mienie nie jest przenoszone z dłużnika na wierzyciela (wywłaszczenie); procedura skutkuje po prostu przekazaniem wierzycielowi składników majątku, których włascicielem zgodnie z prawem już jest. Procedura ta znana jest jako „zobowiązanie do przekazania”.
4. Trzeci typ egzekucji stosuje się, kiedy dochodzącemu swoich roszczeń wierzycielowi przysługuje prawo do pewnych czynnosci ze strony dłużnika, a nie do majątku. W tym przypadku od dłużnika wymaga się, na mocy umowy lub przepisów prawnych, podjęcia okreslonego działania (np. przeprowadzenia prac na nieruchomosci, której jest włascicielem) lub powstrzymania się od podjęcia okreslonego działania (np. nieprzeprowadzenia prac na nieruchomosci, której jest włascicielem, naruszających prawa własciciela sąsiedniej nieruchomosci). W takich przypadkach postępowanie egzekucyjne umożliwia dochodzącemu swoich roszczeń wierzycielowi doprowadzenie do wykonania przez osoby trzecie czynnosci na koszt dłużnika, który nie wywiązał się ze zobowiązania (wykonania czynnosci) lub do usunięcia efektów prac przeprowadzonych bezprawnie przez dłużnika (zobowiązanie do wstrzymania się od wykonywania czynnosci). Procedura ta znana jest jako „egzekucja zobowiązania do wykonania czynnosci lub wstrzymania się od wykonywania czynnosci”.
2. Na jakich warunkach wydaje się tytuł wykonawczy lub decyzję wykonawczą?
2.1. Procedura
2.1.1. Czy wykonalne są zarówno decyzje sądowe, jak i pozasądowe?
Zgodnie z zasadą, od której nie ma wyjątków, aby decyzja stała się wykonalna, spełnione muszą zostać dwa warunki: formalny i merytoryczny. Warunek formalny stanowi, że decyzja wykonalna musiała zostać podjęta, tzn. jest aktem lub decyzją sądu, która zgodnie z prawem musi zostać wykonana. Warunek merytoryczny odnosi się do charakteru decyzji, która zgodnie z prawem musi dotyczyć „pewnego, okreslonego i należnego” roszczenia. Potrzeba pewnosci jest oczywista, gdyż egzekucja nie może mieć miejsca, jesli nie ma pewnosci, czy dług istnieje i czego dotyczy. Wymóg, aby roszczenie było okreslone i należne to wstępny warunek egzekucji, gdyż nakaz zawarty w decyzji sądu nie może zostać wykonany, jeżeli nie okreslono praktycznego sposobu wykonania (kwota, którą dłużnik jest winien wierzycielowi, charakter przedmiotów, które mają zostać przekazane, wymagana czynnosć itd., patrz sekcja 1.1 powyżej) lub jeżeli ustalony dług nie jest należny, ponieważ spełniony musi być dodatkowy wymóg prawny. Jeżeli warunki te nie zostały spełnione, ale postępowanie egzekucyjne już się rozpoczęło, sąd może nadzorować ten proces (patrz sekcja 4).
Do góry
Decyzja (tzn. instrument sądowy wydany zgodnie z prawem) zezwalająca na egzekucję może mieć charakter sądowy lub pozasądowy.
Decyzje sądowe obejmują wszystkie decyzje i srodki podejmowane przez sąd w związku z rozprawą, które muszą być wykonane zgodnie z prawem:
1. wyroki końcowe (dokonania płatnosci, przekazania składników majątku lub wykonania okreslonej czynnosci), niepodlegające rewizji przez sąd wyższej instancji lub wyroki tymczasowo wykonalne [ogólnie rzecz biorąc, wszystkie wyroki wydane przez sądy pierwszej instancji są wykonalne, o ile sąd apelacyjny nie zawiesi egzekucji];
2. nakazy dokonania płatnosci wydane po rozliczeniu rachunków;
3. nakazy dokonania płatnosci, wydane w trakcie postępowania i niezaskarżone przez strony sprawy;
4. tymczasowe tytuły egzekucyjne, na mocy których rozpatrujący sprawy sędziowie nakazują dokonanie płatnosci lub przekazanie składnika majątku na podstawie własciwych dokumentów (dowodów);
5. protokoły uzgodnień, rozstrzygające spory pracownicze;
6. nakazy dokonania płatnosci lub przekazania ruchomych składników majątku, wydane przez sąd na podstawie własciwych dokumentów (wykazujących pewnosć prawną istnienia długu), które stają się wykonalne lub są uznawane za tymczasowo wykonalne;
7. wezwania do opuszczenia/zwrotu w przypadku wygasnięcia umowy najmu lub opóźnienia w płatnosci czynszu, jeżeli sąd podtrzyma wezwania;
8. decyzje arbitrażowe, które stają się wykonalne (tzn. decyzje podjęte przez arbitrów, organy niebędące częscią systemu sądowniczego i składające się z osób wyznaczonych do rozstrzygnięcia sporu poprzez doprowadzenie do porozumienia między stronami);
9. nakazy dokonania płatnosci na rzecz bezprawnie zwolnionych pracowników, wydawane pracodawcom.
Decyzje pozasądowe stanowią dokumenty sporządzone poza sądem, nadające uprawnienia osobom dochodzącym swoich roszczeń i, zgodnie z prawem, mające szczególną „moc” ze względu na swój charakter oraz zasady regulujące ich zastosowanie w stosunkach prawnych, w szczególnosci w odniesieniu do terminu realizacji. W tym aspekcie postępowania egzekucyjnego czyni je to równoważnymi wyrokom oraz innym sądowym srodkom egzekucji. Są to głównie weksle i formy kredytu w sposób wyraźny wykonalne na mocy prawa (weksle, czeki bankierskie oraz instrumenty emitowane przez niektóre banki), należnosci podatkowe uznane za podlegające egzekucji przez organy podatkowe, potwierdzone przez notariusza dokumenty umowne, wyrażające wolę lub obowiązek zapłacenia kwoty pieniędzy (ale nie obowiązek wykonania czynnosci lub wstrzymania się od wykonania czynnosci) oraz, po reformie z 2006 r., częsci uwierzytelnionych dokumentów prywatnych odnoszące się do zobowiązań płatniczych.
Do góry
2.1.2. Czy konieczne jest uzyskanie od sądu zatwierdzenia egzekucji roszczeń?
W celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego nie jest konieczne uzyskania zatwierdzenia przez sąd, gdyż charakter roszczenia został okreslony w decyzji lub instrumencie (patrz 2.1.1). Wystarczy, że biuro sekretarza sądu odpowiedzialnego za egzekucję sprawdzi, czy roszczenie spełnia wymogi formalne i doda do niego „klauzulę wykonalnosci”, tzn. okresloną prawnie formułę, zobowiązującą organy publiczne do działania odpowiednio do ich zakresu kompetencji (organy sądowe i egzekucyjne, od których wymaga się udzielenia pomocy w razie koniecznosci). W tym celu klauzula ta musi mieć formę wymaganą prawem i być opatrzona pieczęcią biura sekretarza sądu. Podobne zasady mają zastosowanie do innych dokumentów poswiadczanych przez notariusza (patrz powyżej, 2.1.1).
2.1.3. Który sąd jest odpowiedzialny za zarządzenie egzekucji?
Własciwy rzeczowo jest sąd pierwszej instancji, sprawujący jurysdykcję ogólną. Prawo nie zezwala na egzekucję decyzji sędziom pokoju, których obowiązkiem jest rozpatrywanie zwyczajowych spraw społecznych, niewiążących się z poważnymi rozliczeniami. Po ustaleniu własciwosci rzeczowej należy okreslić własciwosć miejscową. Jeżeli egzekucja dotyczy składników majątku ruchomego lub nieruchomego (patrz 1.1, ust. a) i c)), własciwy jest sąd, w którego jurysdykcji znajdują się składniki majątku; jeżeli egzekucja dotyczy roszczeń odnoszących się do osób trzecich (patrz 1.1, ust. b)), własciwy jest sąd, w którego jurysdykcji zamieszkuje osoba trzecia; jeżeli egzekucja dotyczy zobowiązania do wykonania czynnosci lub wstrzymania się od wykonania czynnosci (patrz 1.1, ust. d)), własciwy jest sąd, w którego jurysdykcji spełnione musi zostać zobowiązanie. Okreslona prawem własciwosć rzeczowa nie może zostać zmieniona w drodze porozumienia stron, gdyż odnosi się do podziału pracy w systemie sądowniczym; decyzje takie są zatem podejmowane w interesie ogólnym. Niemniej jednak zasady dotyczące własciwosci miejscowej nie mają takiej samej mocy, gdyż stosowane są w interesie stron uczestniczących w postępowaniu, mogących, z pewnymi wyjątkami, poczynić między sobą inne uzgodnienia.
Do góry
2.1.4. Zasady dotyczące statusu, obowiązków i uprawnień egzekutorów.
Egzekucję powierza się komornikom, urzędnikom publicznym będącym członkami administracji sądowej. Komornicy podejmują działania niezbędne do egzekucji decyzji, w razie konieczności z pomocą innych osób, takich jak biegli, ustalający wartość majątku bądź też syndycy lub zarządcy majątku, który może zostać zajęty lub poddany zarządowi przymusowemu. Niedawne reformy w zakresie procedury egzekucyjnej, odnoszące się do majątku nieruchomego, pozwalają sądowi na powierzenie notariuszowi działań związanych ze sprzedażą majątku. Niemniej jednak każda czynność zlecona publicznym egzekutorom może być nadzorowana i kierowana przez sąd. Dlatego też w razie wystąpienia problemów lub konfliktów komornik, notariusz lub strony informują sąd kierujący egzekucją, który wzywa wówczas strony i wydaje odpowiednie instrukcje.
2.1.5. Korzystanie z usług adwokatów oraz przedstawicieli innych zawodów prawniczych
Ponieważ to sąd zarządza postępowanie egzekucyjne, zorganizowane jest ono tak samo, jak postępowanie przed sądem. Prowadzone jest na podstawie instrumentów wydanych lub zatwierdzonych przez sąd, który wysłuchał stron w trakcie postępowania prywatno-dowodowego i może wszcząć rzeczywistą rozprawę (patrz sekcja 4). Zatem ze względu na charakter postępowania egzekucyjnego zawsze potrzebne są przy nim usługi adwokata.
2.1.6. Skala kosztów egzekucji
Nie ma ustalonych stawek dla różnych form egzekucji. Koszty postępowania mogą różnić się zależnie od złożoności podejmowanych działań (konieczna może być wycena majątku, wyznaczenie zarządcy lub syndyka, któremu przysługuje wynagrodzenie, ogłoszenie aukcji w gazetach i na stronach internetowych itd.). Zasadniczo dochodzący swoich roszczeń wierzyciel opłaca koszty z góry, a następnie są one naliczane osobie, wobec której egzekwowana jest decyzja. Co do opłat prawnych, stawki wynagrodzeń specjalistów (które muszą być wypłacone zgodnie z prawem) bazują na bardzo ścisłych zasadach i obejmują minimalną i maksymalną kwotę wynagrodzenia adwokata, zależnie od rodzaju i wartości sprawy.
Do góry
2.2. Na jakich warunkach sąd może egzekwować decyzje? W przypadku jakich długów i jakich dłużników?
Warunki formalne i merytoryczne regulujące kwestie egzekucji tytułów egzekucyjnych omówiono powyżej (patrz pytanie 2.1.1). Zgodnie z prawem włoskim spełniony musi zostać dodatkowy warunek, który nie odnosi się do postępowania egzekucyjnego, ale je poprzedza. Przed rozpoczęciem postępowania wierzyciel musi przesłać dłużnikowi dokument, noszący nazwę precetto (wezwanie), w którym wzywa dłużnika do dobrowolnego wypełnienia ciążącego na nim zobowiązania, wynikającego z decyzji (wyroku itp.), okresla termin oraz informuje dłużnika, że niezastosowanie się do wezwania spowoduje egzekucję decyzji. Ma to na celu wskazanie dłużnikowi terminu, w którym powinien dobrowolnie zastosować się do wyroku, unikając tym samym egzekucji decyzji, a zarazem wskazanie terminu dla wierzyciela (dziewięćdziesięciu dni), w którym wszcząć należy postępowanie egzekucyjne.
3. Przedmiot i charakter środków egzekucji
3.1. Jakie aktywa mogą być przedmiotem egzekucji?
Zasadniczo egzekucji podlegać może całość majątku ruchomego i nieruchomego oraz wszystkie niezaspokojone roszczenia dłużnika, gdyż stanowią one zabezpieczenie wierzyciela. Prawo jednakże wyraźnie ustanawia dużą liczbę wyjątków, uwzględniających charakter i funkcję składników majątku. Zgodnie z tradycyjnym orzecznictwem niektóre bardzo osobiste rodzaje składników majątku nie mogą podlegać egzekucji. Są to m.in. przedmioty kultu, przedmioty niezbędne dłużnikowi do codziennego życia (ubrania, sprzęt elektryczny, meble domowe itd.), o ile nie są to przedmioty o znacznej wartości, oraz dokumenty osobiste (listy, rękopisy itd.), o ile nie stanowią części zbioru. Obowiązują także ograniczenia o charakterze społecznym. Roszczenia pracowników dotyczące płatności ze strony pracodawców z sektora publicznego lub prywatnego mogą podlegać egzekucji jedynie w pewnych granicach, zależnie od danej sprawy (zasadniczo w jednej piątej, istnieją jednak szczególne zasady dotyczące różnych kategorii pracowników), aby umożliwić pracownikowi/dłużnikowi pokrycie podstawowych kosztów utrzymania. Podobnie narzędzia, przedmioty i książki niezbędne dłużnikowi do wykonywania zawodu mogą podlegać egzekucji jedynie w bardzo ścisłych granicach. Niektóre roszczenia nie mogą podlegać egzekucji, są to m.in. świadczenia społeczne dla osób w trudnej sytuacji bądź inwalidów, świadczenia alimentacyjne, tzn. kwoty płatne jednemu z członków rodziny przez innego członka rodziny (dzieciom przez rodziców, jednemu małżonkowi przez drugiego itd.), jeżeli dana osoba znajduje się w trudnej sytuacji lub nie dysponuje środkami finansowymi. Obowiązują także inne ograniczenia, określone specjalnymi zasadami, zgodnie z którymi zaspokojenie potrzeb ma pierwszeństwo przed interesem wierzyciela. Najważniejsze z nich dotyczą sytuacji egzekucji, kiedy dłużnikiem jest administracja publiczna: w takich przypadkach specjalne zasady stanowią, że 1) w określonych okolicznościach egzekucji nie można rozpocząć przed upływem określonego czasu, co umożliwia administracji dopełnienie formalności w zakresie procedur rachunkowych, wymaganych przez prawo od organów publicznych, 2) niektóre fundusze publiczne przeznaczone na zaspokojenie podstawowych potrzeb społecznych (np. fundusze na środki z zakresu zwalczania narkomanii) nie mogą podlegać egzekucji w żadnych okolicznościach. Ponadto istnieją zasady zabraniające egzekucji w odniesieniu do niektórych szczególnych papierów wartościowych, takich jak udziały w spółdzielniach, co gwarantuje, że żaden podmiot zewnętrzny nie uzyska dostępu do spółdzielni w drodze egzekucji (zasady „zatwierdzenia”).
Do góry
3.2. Jakie są skutki środków egzekucji?
3.2.1. Jakie są skutki środków egzekucji wobec dłużników, którzy nie stosują się do nich? Czy mogą oni nadal zbywać majątek? Czy można na nich nałożyć kary?
Postępowanie egzekucyjne oparte jest na warunkach nałożonych na majątek dłużnika. Komornik, dysponujący tytułem egzekucyjnym, szuka składników majątku lub sum pieniędzy w domu dłużnika, przy jego osobie lub w lokalach należących do osób trzecich. Ma prawo wstępu do domu, a w razie napotkania przeszkód może przełamać opór dłużnika, w razie konieczności z pomocą służb porządkowych. Po zidentyfikowaniu składnika majątku jest on zajmowany. Jest to pierwszy etap procesu egzekucyjnego. Nakaz zajęcia wydaje się w stosunku do dłużnika w celu powstrzymania go od tego momentu od podejmowania jakichkolwiek działań w odniesieniu do majątku, które mogłyby wyeliminować majątek z postępowania. W przypadku nieruchomości zajęcie odnotowywane jest w rejestrze nieruchomości, z którego o tym fakcie dowiadują się osoby trzecie. Następnie komornik przekazuje sekretarzowi sądu znalezione pieniądze, dokumenty kredytowe i przedmioty wartościowe. Wszelkie inne przedmioty, zwłaszcza nieruchomości, powierza się syndykowi (lub, w pewnych okolicznościach, dłużnikowi, np. jeżeli zamieszkuje on nieruchomość). W każdym razie sąd odpowiedzialny za egzekucję wydaje powiernikowi lub zarządcy majątku odpowiednie instrukcje, obowiązujące do chwili sprzedaży majątku lub przekazania go wierzycielowi. Instrukcji tych należy przestrzegać, a syndyk lub administrator ponosi odpowiedzialność cywilną (za wszelkie szkody) oraz karną, na podstawie różnych przepisów kodeksu karnego, jeżeli przedmioty zostaną usunięte, zniszczone lub jeżeli pozwoli na pogorszenie ich stanu w rezultacie czynów popełnionych z własnej woli lub zaniedbań.
Do góry
Zajęcie nie jest nieodwracalne. Na wniosek dłużnika zamiast zajęcia majątku sąd może zastosować zajęcie sumy pieniędzy udostępnionej przez dłużnika (lub roszczeń wobec osób trzecich). Sumę taką można przekazać w ratach. Ponadto jeżeli wartość majątku przewyższa wartość podlegającego egzekucji roszczenia i koszty postępowania, sąd nakazuje ograniczenie zajęcia, wyłączenie określonych przedmiotów lub ich części.
3.2.2. Jakie są skutki wobec osób trzecich? Jakie są obowiązki banku w zakresie udzielania wymaganych informacji oraz ograniczenia nałożone w stosunku do zdeponowanych środków? Jakie kary grożą za niespełnienie nałożonych warunków?
Majątek podlega zajęciu do czasu zakończenia postępowania egzekucyjnego, w związku z czym wszelkie czynnosci wykonywane po zajęciu w odniesieniu do majątku, nawet jesli same z siebie są formalnie ważne, nie mają wpływu na egzekucję, która jest przeprowadzana niezależnie od nich. Odpowiedzialnosć ponoszona przez syndyków i zarządców (patrz powyżej, 3.2.1) stosuje się także do pracowników banku, którym bez uprzedniego zezwolenia udzielonego przez odpowiedzialny za egzekucję sąd nie wolno udzielać informacji dotyczących ograniczeń nałożonych na depozyty, rachunki bieżące lub papiery wartosciowe.
3.3. Jak długo zachowują ważność takie środki w odniesieniu do dłużnika, którego dotyczy wyrok? Czy czas ich obowiązywania jest ograniczony prawem lub może być ograniczony przez sąd?
Jak podano w odpowiedzi na pytanie 3.2.1, egzekucja uniemożliwia dłużnikowi zbywanie majątku (lub ogranicza zbywalnosć do limitów nałożonych przez sąd). Zobowiązanie to ma na celu zagwarantowanie zaspokojenia roszczenia wierzyciela i w związku z tym obowiązuje do czasu sprzedaży majątku lub przekazania go wierzycielowi. Po zajęciu majątku dochodzący swojego roszczenia wierzyciel musi zwrócić się o dopełnienie formalnosci niezbędnych do zaspokojenia roszczenia w okreslonym terminie. Jeżeli przed upływem terminu nie zostanie złożony wniosek o sprzedaż lub przekazanie majątku, zajęcie staje się bezskuteczne i postępowanie zostaje umorzone (wszczęte może zostać nowe postępowanie egzekucyjne).
Do góry
4. Czy można odwołać się od decyzji przyznającej takie środki?
4.1. Kto może zaskarżyć decyzję?
Postępowanie egzekucyjne podlega kontroli sądu. Osoba, przeciwko której ma być skierowany środek egzekucji, może zwrócić się do sądu o wykorzystanie wspomnianego prawa do kontroli, zaskarżając egzekucję. Dłużnik lub dowolna osoba pokrzywdzona na skutek działań wierzyciela mogą złożyć zażalenie (np. jeżeli osoby trzecie twierdzą, że objęte egzekucją składniki majątku w rzeczywistości należą do nich). Egzekucję można zaskarżyć przed postępowaniem egzekucyjnym lub w jego trakcie. Zażalenia to oświadczenia dłużnika i osób trzecich, w których kwestionują oni prawo do egzekucji roszczenia lub kontynuacji postępowania z przyczyn obiektywnych lub subiektywnych. Dopuszczalne są także odwołania, jeżeli poszczególne czynności związane z postępowaniem egzekucyjnym są nieprawidłowe pod względem formalnym. Taki instrument znany jest jako odwołanie od środka egzekucji.
4.2. Które sądy rozpatrują takie sprawy?
W pierwszym przypadku (zażalenie na egzekucję) sąd zajmujący się sprawami roszczeń dotyczących kwot mieszczących się w odnośnym przedziale rozpatruje zażalenie w drodze zwykłego postępowania niezależnego, po czym wydaje orzeczenie. Zażalenie na środek egzekucji składa się w sądzie odpowiedzialnym za egzekucję, który rozpatruje wniosek i wydaje wyrok. W obu przypadkach od wyroku przysługuje jedynie odwołanie do Trybunału Kasacyjnego (po reformie z 2006 r.).
4.3. Kiedy upływa termin odwołania?
Zażalenia na egzekucję można składać przed postępowaniem i w jego trakcie. Dlatego też nie ma określonego terminu. Niemniej jednak istnieje termin naturalny, a mianowicie zamknięcie postępowania egzekucyjnego. Zażalenie na środek egzekucji natomiast należy złożyć przed upływem pięciu dni od wykonania kwestionowanego środka.
4.4. Jaki jest skutek odwołania?
Jeżeli są po temu poważne powody, sąd zawiesza egzekucję i zarządza środki niezbędne do zapobieżenia bezzasadnym szkodom. Jeżeli postępowanie egzekucyjne osiągnęło etap podziału wpływów, zawieszenie jest obowiązkowe.