Zasiłek rodzinny jest formą subwencji rządowej przewidzianej dla rodzin pracowników zależnych (lavoratori dipendenti) i emerytów, których emerytury pochodzą z funduszy emerytalnych wpłacanych na poczet INPS (dla emerytów którzy byli przedsiębiorcami lub pracowali w wolnym zawodzie, np. jako lekarz, notariusz, adwokat, dziennikarz itp. przewidziane są inne formy pomocy).
Rodziny ubiegające się o zasiłek rodzinny we Włoszech, muszą spełniać dwa podstawowe warunki:
1) łączny dochód roczny przypadający na rodzinę musi być niższy od średniej krajowej przewidzianej przez ustawę -naliczenia te obejmują okres od 1 lipca każdego roku do 30 czerwca roku następnego;
2) łączny dochód przypadający na rodzinę przynajmniej w 70 % musi pochodzić z wynagrodzenia za pracę lub z funduszy emerytalnych.
Zasiłek rodzinny przysługuje pracownikom zatrudnionym, bezrobotnym, którym wypłacane jest odszkodowanie (indennizzo),dla pracowników zagrożonych zwolnieniem (cassaintegrati), tym , którzy są na zwolnieniu lekarskim, macierzyńskim; emerytom, którzy byli pracownikami zatrudnionymi, pracownikom zatrudnionym na czas określony.
Zasiłek rodzinny przysługuje też obcokrajowcom legalnie zatrudnionym we Włoszech. Osoby spełniające określone wymogi mogą zwrócić się bezpośrednio do swego pracodawcy lub do urzędów INPS.
Można tego dokonać także za pośrednictwem związków zawodowych: INAS; CISL, CAAF (z reguły wszystkie urzędują razem).
Do wniosku należy dołączyć:
1) zaświadczenie o dochodach (cud - dla pracowników nie posiadających innych dochodów; modello unico - dla pracowników posiadających też dochody z nieruchomości)
2) codice fiscale (odpowiednik polskiego NIP-u)
3) certificato di residenza (zaświadczenie o zameldowaniu) Obcokrajowiec, którego rodzina mieszka za granicą (np. w Polsce), powinien dołączyć dokumentację o ogólnej sytuacji rodziny przetłumaczoną na j. włoski lub wystawioną w wersji wielojęzycznej.
Do celów obliczeniowych bierze się pod uwagę sumę dochodów przypadających na rodzinę podlegających opodatkowaniu IRPEF, łącznie zwartością domu, dochodami wolnymi od podatków, kwotami otrzymywanymi miesięcznie tytułem alimentów, stypendia naukowe, emerytury i zasiłki z opieki społecznej, renty inwalidzkie, interesy wpływające z depozytów bankowych i innych inwestycji.
Do rodziny zalicza się: małżonka, nawet nie współmieszkającego, małoletnie dzieci, dorosłe dzieci, jeśli są w jakiś sposób niepełnosprawne, braci, siostry, wnuki niepełnosprawne, członków rodziny cudzoziemca, zamieszkałych za granicą Dla rodzin wielodzietnych, tj. posiadających co najmniej 4 dzieci lub przysposobionych w wieku do 26 lat, przysługuje prawo do zasiłku na dzieci dorosłe, ponad 18 lat, lecz mniej niż 23, pod warunkiem, że jeszcze się uczą lub odbywają praktykę zawodową.
Nie bierze się tu pod uwag emerytur wojennych, rent dożywotnich INAIL, odszkodowań wypłacanych na rzecz osób niepełnosprawnych itp.
Zasiłek może być przyznany na rzecz rodziny złożonej z petenta, małżonka, który mieszka osobno, lecz nie została jeszcze przeprowadzona separacja ustawowa, dzieci do 18 lat, dzieci dorosłych lecz niepełnosprawnych, braci, sióstr, wnuków petenta małoletnich lub dorosłych lecz niepełnosprawnych, o ile są sierotami.
Dla pracowników (lavoratori dipendenti), zasiłek wypłacany jest przez pracodawcę, łącznie z wynagrodzeniem. Następnie pracodawca zwraca się do INPS o zwrot wypłaconych sum. Dla osób zatrudnionych jako pomoc domowa, w rolnictwie, bezrobotnych itp., zasiłek wypłacany jest bezpośrednio przez INPS W przypadkach dzieci naturalnych uznanych przez obojga rodziców, dzieci małżeństw rozwiedzionych, braci, sióstr i innych, niepełnosprawnych członków rodziny, do wypłacenia zasiłku przez pracodawcę, niezbędne jest uprzednie upoważnienie INPS.
Emerytom, zasiłek jest wypłacany bezpośrednio przez INPS razem z ratą emerytury.
Tab. (patrz tabela poniżej) Zasiłek rodzinny od 01/07/2010 do 30/06/2011 – Rodziny złożone z obydwu małżonków i przynajmniej jednego dziecka nieletniego, bez niepełnosprawnych na utrzymaniu: (przykłady rozliczeń, ponieważ dokładne rozliczenia są wyliczane na podstawie dokładnych danych o dochodach i zmieniają się co 105, 68 €.)
Tab. – Rodzina złożona z dwóch małżonków, bezdzietna, bez osób niepełnosprawnych na utrzymaniu.
Dochód rodzinny roczny od euro 00.000,00 do euro 12.485,63 = euro 46,48
Dochód rodzinny roczny od euro 12.485,64 do euro 15.606,37 = euro 36,15
Dochód rodzinny roczny od euro 15.606,38 do euro 18.727,09 = euro 25,82
Dochód rodzinny roczny od euro 18.727,10 do euro 21.846,59 = euro 10,33
Dochód rodzinny roczny od euro 21.846,60 nie przysługuje zasiłek.