JTI jest uniwersalnym, prostym i sprawdzonym (potwierdzonym w praktycznym zastosowaniu) instrumentem diagnozowania naturalnych preferencji ludzi w sposobach:
- odbierania i przetwarzania danych dochodzących z wewnątrz lub zewnątrz
- reagowania na doznania wewnętrzne i zewnętrzne
- podejścia do świata zewnętrznego
JTI uświadamia "konstrukcję psychiczną" człowieka sygnalizując potencjalne ścieżki rozwoju (opisuje preferencje człowieka bez wartościowania ich), daje także wgląd w podobieństwa i różnice między ludźmi (znowu nie wartościując pomiędzy nimi) pozwalając zrozumieć innych.
JTI został skonstruowany w oparciu o teorię (na bazie empirycznych obserwacji) opracowaną w latach '20 przez Carla Gustava Junga. Teoria ta zakłada, że każdy człowiek charakteryzuje się ściśle określonymi funkcjami psychicznymi oraz postawami świadomości.
Funkcje psychiczne podzielone są na wartościujące takie jak myślenie, czyli decydowanie na bazie logicznych i obiektywnych rozważań (prawdziwe - fałszywe) oraz odczuwanie, czyli decydowanie na bazie osobistych, subiektywnych wartości (przyjemne - nieprzyjemne)
Drugą grupę stanowią funkcje psychiczne nie wartościujące takie jak percypowanie, czyli przyjmowanie, postrzeganie zmysłami rzeczy (szczegółów) takimi jakie są w rzeczywistości oraz intuicja, czyli nieświadome / "wewnętrzne" postrzeganie kontekstu, relacji, skutków. Teoria Junga zakłada, że wśród funkcji psychicznych tylko jedna dominuje (jest najlepiej rozwinięta i przy jej pomocy człowiek się orientuje, pojmuje i przystosowuje do rzeczywistości), jedna jest pomocniczą, jedna trzeciorzędną a ostatnia, podrzędną (nie podlegającą woli człowieka, zawodną w działaniu oraz łatwo ulegającą wpływom).
Najbardziej znane są typy postaw czyli ekstrawersja (orientacja na zewnątrz, z podmiotu na przedmiot ) oraz introwersja (orientacja do wewnątrz).
Dodatkowa para postaw opisująca sposób w jaki człowiek ukierunkowuje się na świat zewnętrzny / organizuje sobie życie / kontroluje swoje otoczenie została zidentyfikowana przez panie psycholog K. Myers i I. Briggs w latach '60. Postawy te zostały nazwane ocenianie, czyli zdecydowany, zaplanowany, zorganizowany styl bycia oraz obserwowanie, czyli elastyczny, adaptujący, spontaniczny styl.
Określone funkcje psychiczne oraz typy postaw występujące jako naturalne preferencje to najbardziej prawdopodobne reakcje człowieka (na bodźce wewnętrzne i zewnętrzne) w sytuacjach kiedy ma on całkowicie swobodny wybór (pełny relaks) lub jest pod wpływem wielkiej presji (i musi reagować "podświadomie" / "odruchowo"). Są one głęboko zakorzenione i związane zarówno z ustrojem biologicznym jak i rozwojem społecznym, umysłowym i kulturalnym człowieka. Nie oznacza to jednak że jesteśmy "skazani" na określoną "konsystencję". W procesie świadomego rozwoju, konieczności dramatycznej zmiany a także w procesie starzenia się te naturalne preferencje mogą ulegać zmianom. Czy zmiany następują czy też nie, w codziennej naszej dynamicznej interakcji ze światem zewnętrznym (świadomie bądź nie) "przysłaniamy" te preferencje zachowaniami wynikającymi z naturalnej skłonności człowieka do dostosowywania się.
JTI grupuje ludzi w niewielką ilość (16) szerokich kategorii (typów) będących kombinacją 8 wcześniej opisanych preferencji.
8 preferencji JTI
- Ekstrawersja (Extrovert)
- Introwersja (Introvert)
- Percepcja (Sensing)
- Intuicja (iNtuition)
- Myślenie (Thinking)
- Odczuwanie (Feeling)
- Ocena (Judging)
- Obserwacja (Perceiving)
16 typów JTI
ISTJ, ISFJ, INFJ, INTJ, ISTP, ISFP, INFP, INTP, ESTP, ESFP, ENFP, ENTP, ESTJ, ESFJ, ENFJ, ENTJ
Przynależność do jednego z w/w typu grupuje nas z innymi osobami o tym samym typie w zakresie posiadania pewnych wspólnych cech (zbieżność i ilość wspólnych cech będzie uzależniona od poziomów natężenia poszczególnych preferencji).
Inne możliwości grupowania takie jak ćwiartki, typy funkcyjne, temperamenty oferują możliwość wstępnej / zgrubnej analizy.