Liczebniki główne - język włoski
Liczebniki główne odpowiadają na pytanie ile? (jeden, dwa, trzy, cztery ...)
Liczebniki od 0 do 10 są nieregularne i należy nauczyć się ich na pamięć:
| 0 | playzero |
| 1 | playuno |
| 2 | playdue |
| 3 | playtre |
| 4 | playquattro |
| 5 | playcinque |
| 6 | playsei |
| 7 | playsette |
| 8 | playotto |
| 9 | playnove |
| 10 | playdieci |
Liczebniki od 11 do 16 mają cząstkę "dici" (polskie "naście") na końcu, a od 17 do 19 na początku:
| 11 | playundici |
| 12 | playdodici |
| 13 | playtredici |
| 14 | playquattordici |
| 15 | playquindici |
| 16 | playsedici |
| 17 | playdiciassette |
| 18 | playdiciotto |
| 19 | playdiciannove |
Pełne dziesiątki od 20 do 90 wyglądają następująco:
| 20 | playventi |
| 30 | playtrenta |
| 40 | playquaranta |
| 50 | playcinquanta |
| 60 | playsessanta |
| 70 | playsettanta |
| 80 | playottanta |
| 90 | playnovanta |
Do pełnych dziesiątek dodajemy jednostki. Zobaczmy to na przykładzie liczby 20:
| 21 | playventuno |
| 22 | playventidue |
| 23 | playventitré |
| 24 | playventiquattro |
| 25 | playventicinque |
| 26 | playventisei |
| 27 | playventisette |
| 28 | playventotto |
| 29 | playventinove |
Zwróćmy uwagę na brak ostatniej samogłoski dziesiątki przy jednostkach uno i otto.
Warto też zauważyć, że jednostkę "tre" w połączeniu z dziesiątką zapisujemy z akcentem graficznym, zatem -tré.
Pełne setki tworzymy, dodając do liczebnika jednostkowego cząstkę cento.
| 100 | playcento |
| 200 | playduecento |
| 300 | playtrecento |
| 400 | playquattrocento |
| 500 | playcinquecento |
| 600 | playseicento |
| 700 | playsettecento |
| 800 | playottocento |
| 900 | playnovecento |
Trzeba pamiętać, że przy połączeniu jednostki uno i otto z setką zachorujemy ostatnią samogłoskę setki, zatem piszemy: centouno, centootto.
A teraz czas wyższe liczebniki:
| 1000 | playmille |
| 2000 | playduemila |
| 3000 | playtremila |
Zatem 1000 to mille, ale UWAGA! 2000 to duemila, 3000 - tremila, itd..
Zostały nam jeszcze miliony:
| 1000000 | playun milione |
| 2000000 | playdue milioni |
| 3000000 | playtre milioni |
I jeszcze jedna bardzo ważna uwaga: wszystkie liczebniki, poza milionami, słownie zapisujemy jako jeden wyraz. Oto kilka przykładów:
| 150 | playcentocinquanta |
| 162 | playcentosessantadue |
| 488 | playquattrocentoottantotto |
| 1999 | playmillenovecentonovantanove |
| 2009 | playduemilanove |
| 1.557.000 | playun milione cinquecentocinquantasettemila |
Trzeba jednak pamiętać, że nie będzie błędne powiedzenie również: cento e cinquanta chilometri - setki i tysiące możemy rozdzielić spójnikiem "e", chociaż formami częściej używanymi są te pisane łącznie.
Liczebniki główne są bardzo często używane w języku włoskim, nawet tam, gdzie po polsku stosuje się liczebniki porządkowe, np.:
1) do wyrażania godzin:
| playÈ l'una. | Jest pierwsza. |
| playSono le due. | Jest druga. |
| playSono le ventiquattro. | Jest dwudziesta czwarta. |
| playSono le cinque e venti. | Jest piąta dwadzieścia. |
| playSono le otto meno un quarto. | Jest za kwadrans ósma. |
2) do wskazywania kolejnego dnia miesiąca:
| playil due maggio | drugi maja |
| playil tre settembre | trzeci września |
| playl'undici gennaio | jedenasty stycznia |
| playil venti marzo | dwudziesty marca |
| playil trentuno dicembre | trzydziesty pierwszy grudnia |
Wyjątek stanowi primo - pierwszy, który również po włosku wyraża się liczebnikiem porządkowym.
| playil primo aprile | pierwszy kwietnia |