Rzeczowniki włoskie
Rzeczownik jest częścią mowy nazywającą osoby, zwierzęta, przedmioty, zjawiska, stany emocjonalne, np.:
playragazzo | chłopiec |
playcane | pies |
playlibro | książka |
playtemporale | burza |
playgioia | radość |
Jeśli chcemy zidentyfikować dany wyraz i odpowiada on na pytanie kto? lub co?, jest to właśnie rzeczownik.
Zarówno w języku włoskim, jak i polskim, rzeczownik może występować w liczbie pojedynczej lub mnogiej:
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
playragazzo | chłopiec | playragazzi | chłopcy |
playcane | pies | playcani | psy |
playlibro | książka | playlibri | książki |
playtemporale | burza | playtemporali | burze |
playgioia | radość | playgioie | radości |
Rzeczowniki różnią się od siebie również rodzajem. W języku włoskim są tylko dwa rodzaje: męski i żeński, podczas gdy w polskim mamy jeszcze rodzaj nijaki.
język włoski | język polski | ||
playmoglie (rodzaj żeński) | żona (rodzaj żeński) | ||
playmarito (rodzaj męski) | mąż (rodzaj męski) | ||
playbambino (rodzaj męski) | dziecko (rodzaj nijaki) |
Jeśli już przyzwyczaimy się do myśli, że włoskie rzeczowniki nie występują w rodzaju nijakim, to w przypadku rzeczowników ożywionych (ludzie lub zwierzęta) znając ich polskie znaczenie, łatwo jest nam rozpoznać czy dana osoba lub zwierze to ten czy ta:
rodzaj męski | rodzaj żeński | ||
playpadre | ojciec | playmadre | matka |
playfiglio | syn | playfiglia | córka |
playimpiegato | urzędnik | playimpiegata | urzędniczka |
playre | król | playregina | królowa |
playtoro | byk | playmucca | krowa |
W odniesieniu do rzeczowników nieożywionych (przedmioty, zjawiska, stany emocjonalne itd.) nie będzie już jednak tak łatwo. Tutaj rodzaj rzeczownika włoskiego może, ale nie musi pokrywać się z rodzajem rzeczownika polskiego:
język włoski | język polski | ||
playtavolo (rodzaj męski) | stół (rodzaj męski) | ||
playquaderno (rodzaj męski) | zeszyt (rodzaj męski) | ||
playrosa (rodzaj żeński) | róża (rodzaj żeński) | ||
playpianta (rodzaj żeński) | roślina (rodzaj żeński) |
ale:
język włoski | język polski | ||
playlibro (rodzaj męski) | książka (rodzaj żeński) | ||
playpappagallo (rodzaj męski) | papuga (rodzaj żeński) | ||
playmatita (rodzaj żeński) | ołówek (rodzaj męski) | ||
playchiave (rodzaj żeński) | klucz (rodzaj męski) |
Jak zatem możemy rozpoznać rodzaj rzeczownika nieożywionego?
Często pomocna będzie końcówka:
-a jest typową końcówką rodzaju żeńskiego, stąd wiemy, że matita - ołówek to rzeczownik rodzaju żeńskiego
-o jest typową końcówką rodzaju męskiego, stąd wiemy, że libro - książka to rzeczownik rodzaju męskiego
Warto pamiętać, że włoskie rzeczowniki mogą również kończyć się na -e i w takim wypadku mogą być rodzaju zarówno męskiego jak i żeńskiego:
język włoski | język polski |
playmare (rodzaj męski) | morze (rodzaj męski) |
playchiave (rodzaj żeński) | klucz (rodzaj męski) |
Zdarzają się jednak też wyjątki np. słowo pilota - pilot jest rodzaju męskiego pomimo, że kończy się na -a lub słowo mano - dłoń jest rodzaju żeńskiego pomimo, że kończy się na -o.
Na szczęście, rzeczownik włoski rzadko występuje sam, zazwyczaj towarzyszy mu małe słówko - rodzajnik i tak jak wskazuje jego nazwa, to on ostatecznie określa rodzaj rzeczownika:
język włoski | język polski |
playla matita (rodzaj żeński) | ołówek |
playil libro (rodzaj męski) | książka |
playla mano (rodzaj żeński) | dłoń |
playil pilota (rodzaj męski) | pilot |
playil mare (rodzaj męski) | morze |
playla chiave (rodzaj żeński) | klucz |