Liczba mnoga rzeczownika - język włoski
Tworzenie liczby mnogiej rzeczowników nie wydaje się trudne. Wystarczy końcówkę -o (rodz. męski) lub -e (rodz. męski lub żeński) zamienić na -i, a końcówkę -a (rodzaj żeński) na -e.
playil fratello | brat | playi fratelli | bracia |
playil libro | książka | playil libri | książki |
playil maglione | sweter | playi maglioni | swetry |
playla chiave | klucz | playle chiavi | klucze |
playla sorella | siostra | playle sorelle | siostry |
playla rosa | róża | playle rose | róże |
Jednak (jak to często w języku włoskim bywa) i tu napotkamy na liczne wyjątki.
1) W przypadku wyrazów, które kończą się na -io należy pamiętać, że w liczbie mnogiej pojawi się tylko jedno -i, za wyjątkiem rzeczowników, w których -i z liczby pojedynczej jest akcentowane (mocniej wymawiane), wtedy końcówką mnogą jest -ii:
playl'orologio | zegarek | playgli orologi | zegarki |
playl'esercizio | ćwiczenie | playgli esercizi | ćwiczenia |
playl'operaio | robotnik | playgli operai | robotnicy |
playil figlio | syn | playi figli | synowie |
playil bacio | pocałunek | playi baci | pocałunki |
ale:
playlo zio | wujek | playgli zii | wujkowie |
playil pendio | stok | playi pendii | stoki |
playil ronzio | szmer | playi ronzii | szmery |
2) Niektóre rzeczowniki rodzaju żeńskiego mają formy skrócone kończące sie na -o. Te skrótowce w liczbie mnogiej pozostają niezmienione:
playla radio | radio | playle radio | radia |
playla moto | motor | playle moto | motory |
playla foto | zdjęcie | playle foto | zdjęcia |
playl'auto | samochód | playle auto | samochody |
3) Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -a w liczbie mnogiej przybierają końcówkę -i:
playil problema | problem | playi problemi | problemy |
playil diploma | dyplom | playi diplomi | dyplomy |
playil pigiama | piżama | playi pigiami | piżamy |
playil poeta | poeta | playi poeti | poeci |
playlo stilista | stylista | playgli stilisti | styliści |
4) Rzeczowniki zakończone na -ista mogą określać zarówno kobietę, jak i mężczyznę i w liczbie mnogiej biorą sobie odpowiednio końcówkę -e lub -i:
playil pianista | pianista | playi pianisti | pianiści |
playla pianista | pianistka | playle pianiste | pianistki |
playil dentista | dentysta | playi dentisti | dentyści |
playla dentista | dentystka | playle dentiste | dentystki |
5) Wyrazy zakończone na -cia lub -gia w końcówce liczby mnogiej zachowują -i, jeśli przed -cia, -gia znajduje sie samogłoska, a tracą -i jeśli przed -cia, -gia jest spółgłoska:
playla camicia | koszula | playle camicie | koszule |
playla ciliegia | czereśnia | playle ciliegie | czereśnie |
playl'arancia | pomarańcza | playle arance | pomarańcze |
playla spiaggia | plaża | playle spiagge | plaże |
6) Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -co, -go przyjmują w liczbie mnogiej różne zakończenia, w zależności od miejsca akcentu w wyrazie:
a) wyrazy akcentowane na przedostatniej sylabie, przyjmują w liczbie mnogiej końcówke -chi, -ghi:
playil cuoco | kucharz | playi cuochi | kucharze |
playil fuoco | ogień | playi fuochi | ognie |
playl'albergo | hotel | playgli alberghi | hotele |
playil lago | jezioro | playi laghi | jeziora |
b) wyrazy akcentowane na trzeciej od końca sylabie, końcówka -co, -go zostaje zastąpiona w liczbie mnogiej po prostu końcówką -ci, -gi.
playil medico | lekarz | playi medici | lekarze |
playil monaco | mnich | playi monaci | mnisi |
playl'ecologo | ekolog | playgli ecologi | ekolodzy |
playl'asparagi | szparag | playgli asparagi | szparagi |
Oczywiście, jak to w języku włoskim, nie brakuje wyjątków. Tu kilka przykładów:
playl'amico | przyjaciel | playgli amici | przyjaciele |
playil greco | Grek | playi greci | Grecy |
playil dialogo | dialog | playi dialoghi | dialogi |
playl'obbligo | obowiązek | playgli obblighi | obowiązki |
UWAGA!
Żeńskie odpowiedniki tych rzeczowników zakończone na -ca, -ga zawsze mają -h- pomiędzy tematem a końcówką liczby mnogiej, a zatem zawsze kończą się w liczbie mnogiej na -che, lub -ghe:
playl'amica | przyjaciółka | playle amiche | przyjaciółki |
playla tedesca | Niemka | playle tedesche | Niemki |
playla psicologa | pani psycholog | playle psicologhe | panie psycholog |
playla collega | koleżanka | playle colleghe | koleżanki |
7) Rzeczowniki zakończone na akcentowaną samogłoskę à, è, ì, ò, ù nie zmieniają się w liczbie mnogiej:
playla città | miasto | playle città | miasta |
playl'università | uniwersytet | playle università | uniwersytety |
playla gioventù | młodość | playle gioventù | młodości |
playil caffè | kawa | playi caffè | kawy |
playil tassì | taksówka | playi tassì | taksówki |
playil falò | ognisko | playi falò | ogniska |
8) Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -i nie zmieniają się w liczbie mnogiej:
playla crisi | kryzys | playle crisi | kryzysy |
playl'analisi | analiza | playle analisi | analizy |
playla tesi | teza | playle tesi | tezy |
playla diagnosi | diagnoza | playle diagnosi | diagnozy |
9) Zapożyczenia rodzaju męskiego zakończone na spółgłoskę pozostają niezmienione w liczbie mnogiej:
playl'autobus | autobus | playgli autobus | autobusy |
playil computer | komputer | playi computer | komputery |
playil bar | bar | playi bar | bary |
playlo yogurt | jogurt | playgli yogurt | jogurty |
playil film | film | playi film | filmy |
10) Wyrazy jednosylabowe zakończone samogłoską:
playil re | król | playi re | królowie |
playla gru | żuraw | playle gru | żurawie |