Stopniowanie przymiotników - język włoski
Przymiotniki oprócz formy podstawowej, czyli stopnia równego (ładny) mają jeszcze stopień wyższy (ładniejszy) i najwyższy (najładniejszy).
Dla uzyskania stopnia wyższego wystarczy przymiotnik poprzedzić più - bardziej lub meno - mniej:
playpiù carino | ładniejszy |
playmeno carino | mniej ładny |
playpiù allegra | weselsza |
playmeno allegra | mniej wesoła |
playpiù intelligenti | bardziej inteligentni |
playmeno intelligenti | mniej inteligentni |
Stopień najwyższy wymaga jeszcze rodzajnika określonego na samym początku:
playil più carino | najładniejszy |
playil meno carino | najmniej ładny |
playla più allegra | najweselsza |
playla meno allegra | najmniej wesoła |
playi più intelligenti | najbardziej inteligentni |
playi meno intelligenti | najmniej inteligentni |
Jeśli chcemy porównać cechy o większym lub mniejszym natężeniu (comparativo di maggioranza/minoranza) używamy znanych już nam form più lub meno oraz di - od lub che - niż.
di stoi przed rzeczownikami, zaimkami osobowymi i niektórymi przysłówkami:
playLa cucina è meno spaziosa del soggiorno. | Kuchnia jest mniej obszerna niż salon. |
playAmelia è più curiosa di te. | Amelia jest bardziej ciekawska niż ty. |
playAbbiamo fatto più di dieci chilometri a piedi. | Zrobiliśmy więcej niż dziesięć kilometrów na piechotę. |
playNon si può essere più sfacciati di così! | Nie można być już bardziej bezczelnym (niż tak bezczelnym)! |
Przy wyróżnianiu cechy "naj" ze wszystkich używamy zamiennie di lub fra:
playQuesto è l'articolo più interessante di tutti. | To jest najciekawszy artykuł ze wszystkich. |
playSilvio è il più altruista fra i miei amici. | Silvio jest największym altruistą spośród moich krewnych. |
Jeśli chcemy porównać dwie (lub więcj) te same części mowy: przymiotniki, rzeczowniki, czasowniki, przysłówki, wyrażenia przyimkowe - użyjemy che.
playQuesta finestra è più larga che alta. | To okno jest szersze niż wyższe. |
playMeglio tardi che mai. | Lepiej późno niż wcale. |
playÈ più tranquillo in montagna che al mare. | Jest spokojniej w górach niż nad morzem. |
playÈ più bello riposarsi che lavorare. | Piękniej jest odpoczywać niż pracować. |
playMi piace più il mare che la montagna. | Wolę bardziej morze niż góry. |
playMeglio avere un cane che tre gatti. | Lepiej mieć jedego psa niż trzy koty. |
Wszystkie powyższe formy mają charakter relacyjny - za pomocą przysłówków più lub meno ustanawia się relację, odniesienie do innej rzeczy/osoby/cechy.
stopień najwyższy absolutny
W języku włoskim wyróżniamy jeszcze stopień najwyższy absolutny, który wyraża intensywność i natężenie cechy określanej przez przymiotnik w sposób absolutny, czyli bez odwoływania sie do porównania, bez przywoływania relacji, bez odniesienia.
Tworzymy go na cztery sposoby:
1) za pomocą przyrostków: -issimo i przedrostków: arci-, extra-, iper- , super-, ultra-
playbellissimo | najpiękniejszy, bardzo piękny |
playcarissimo | najdroższy, bardzo drogi |
playultraleggero | ultralekki, bardzo lekki |
playiperattivo | hiperaktywny, bardzo aktywny |
playstraricco | przebogaty, bardzo bogaty |
playsupercarino | prześliczny, bardzo ładny |
Musimy zaznaczyć, że we współczesnym włoskim bardzo często używa się wyżej wymienionych przedrostów:
playIl mio nuovo smartphone è ultraleggero. | Mój nowy smartphon jest ultralekki. |
playIl suo marito è straricco. | Jej mąż jest bardzo bogaty. |
playQuesto libro è superinteressante. | Ta książka jest super interesująca. |
2) za pomocą przysłówków: assai - bardzo, davvero - naprawdę, veramente - naprawdę, estremamente - ekstremalnie, molto - bardzo, tanto - bardzo, inifinitamente - nieskończenie
playassai intelligente | bardzo inteligenty |
playmolto contento | bardzo zadowolony |
playdavvero triste | naprawdę smutny, bardzo smutny |
playinfinitamente grato | nieskończenie wdzięczny |
3) poprzez powtórzenie przymiotnika
playbello bello | bardzo piękny, przepiękny |
playfine fine | bardzo cienki, cieniutki |
playgrande grande | bardzo duży, ogromny |
4) poprzez dodanie innego wyrażenia
playstanco morto | śmietelnie zmęczony |
playpieno zeppo | wypełniony po brzegi |
playbagnato fradicio | przemoknięty do suchej nitki |
nieregularności
I na sam koniec przymiotniki, które tworzą stopień wyższy i najwyższy nieregularnie (zamiennie z formami regularnymi):
stopień równy | stopień wyższy | stopien najwyższy relacyjny | stopien najwyższy absolutny | ||||
playbuono | dobry | playmigliore | lepszy | playil migliore | najlepszy | playottimo | najlepszy |
playcattivo | zły | playpeggiore | gorszy | playil peggiore | najgorszy | playpessimo | najgorszy |
playgrande | duży | playmaggiore | większy, starszy | playil maggiore | największy, najstarszy | playmassimo | największy |
playpiccolo | mały | playminore | mniejszy, młodszy | playil minore | najmniejszy, najmłodszy | playminimo | najmniejszy |
playalto | wysoki | playsuperiore | wyżyszy | playil superiore | najwyższy | playsupremo (bardzo rzadko używane) |
najwyższy |
playbasso | niski | playinferiore | niższy | playl'inferiore | najniższy | playinfimo (bardzo rzadko używane) |
najniższy |
Należy pamiętać, że jeśli mówimy o wieku to przymiotniki grande i piccolo używamy w formie nieregularnej: maggiore i minore.
Kiedy natomiast mówimy o rozmiarach - używamy form regularnych: più/meno grande i più/meno piccolo.
playPaolo è mio fratello maggiore. | Paolo to mój młodszy brat. |
playLa mia casa è più piccola della tua. | Mój dom jest mniejszy do twojego. |
Podsumowując, spójrzymy jeszcze na poniższe przykłady:
playLa mia casa è grande. | Mój dom jest duży. |
playLa mia casa è più grande della tua casa. | Mój dom jest większy od twojego domu. |
playLa mia casa è la più grande di tutte le case sulla nostra strada. | Mój dom jest największy ze wszystkich domów na naszej ulicy. |
playLa mia casa è più grande che bella. | Mój dom jest większy niż ładny. |
playLa mia casa è grandissima. | Mój dom jest bardzo duży/wielki. |
playLa mia casa è molto grande. | Mój dom jest bardzo duży/wielki. |
playLa mia casa è grande grande. | Mój dom jest bardzo duży/wielki. |
playLa mia casa è supergrande. | Mój dom jest super duży. |
playLa mia casa è davvero grande. | Mój dom jest naprawdę duży. |
playFederico è un ragazzo grande. | Federico jest dużym chłopcem. |
playFederico è più grande di Tommaso. | Federico jest większy od Tommaso. |
playFederico è maggiore di Tommaso. | Federico jest starszy od Tommaso. |
playFederico è il più grande di tutti i ragazzi in classe. | Federico jest największy z całej klasy. |
Federico è il maggiore di tutti i ragazzi in classe. | Federico jest najstarszy z całej klasy. |
playFederico è molto grande. | Federico jest bardzo duży/ wielki. |
playFederico è grandissimo. | Federico jest bardzo duży/ wielki. |
playFederico è grande grande. | Federico jest bardzo duży/ wielki. |
playFederico è supergrande. | Federico jest bardzo duży/ wielki. |
playFederico è davvero grande. | Federico jest naprawdę duży. |