Czasownki nieregularne - czas teraźniejszy w języku włoskim
Znamy już trzy regularne koniugacje czasownika. Niestety, w czasie teraźniejszym wiele czasowników jest nieregularnych, czyli każdy ma własną, niepowtarzalną odmianę i każdej z tych odmian z osobna musimy się nauczyć.
Dla ułatwienia podzielimy najważniejsze czasowniki nieregularne na grupy:
1) Jako pierwszy - jedyny w swoim rodzaju, czasownik być:
essere | być | |
io | playsono | ja jestem |
tu | playsei | ty jesteś |
lui/lei | playè | on/ona jest |
noi | playsiamo | my jesteśmy |
voi | playsiete | wy jesteście |
loro | playsono | oni/one są |
2) Czasowniki nieregularne pierwszej koniugacji mają nieregularną tylko drugą osobę liczby pojedynczej (zamiast końcówki -i końcówka -ai):
dare - dawać | stare - miewać się, przebywać |
|
io | playdo | playsto |
tu | playdai | playstai |
lui/lei | playdà | playsta |
noi | playdiamo | playstiamo |
voi | playdate | playstate |
loro | playdanno | playstanno |
3) W przypadku kolejnej grupy czasowników wystarczy pamiętać jak brzmiały po łacinie, by móc je odmienić:
polski | włoski | łacina |
pić | playbere | bevere |
mówić | playdire | dicere |
tłumaczyć | playtradurre | traducere |
bere - pić | dire - mówić | tradurre - tłumaczyć | |
io | playbevo | playdico | playtraduco |
tu | playbevi | playdici | playtraduci |
lui/lei | playbeve | playdice | playtraduce |
noi | playbeviamo | playdiciamo | playtraduciamo |
voi | playbevete | playdite | playtraducete |
loro | playbevono | playdicono | playtraducono |
UWAGA na drugą osobę liczby mnogiej czasownika dire!
4) Cechą następnej grupy czasowników są regularne (lub prawie regularne) pierwsze dwie osoby liczby mnogiej:
playavere | mieć |
playandare | iść, jechać |
playuscire | wychodzić |
playsedere | siedzieć |
playsapere | wiedzieć |
playmorire | umierać |
avere - mieć | andare - iść, jechać | uscire - wychodzić | |
io | playho | playvado | playesco |
tu | playhai | playvai | playesci |
lui/lei | playha | playva | playesce |
noi | playabbiamo | playandiamo | playusciamo |
voi | playavete | playandate | playuscite |
loro | playhanno | playvanno | playescono |
sedere - siedzieć | sapere - wiedzieć | morire - umierać | |
io | playsiedo | playso | playmuoio |
tu | playsiedi | playsai | playmuori |
lui/lei | playsiede | playsa | playmuore |
noi | playsediamo | playsappiamo | playmoriamo |
voi | playsedete | playsapete | playmorite |
loro | playsiedono | playsanno | playmuoiono |
UWAGA na pierwszą osobę liczby mnogiej czasownika avere!
5) Następujące czasowniki mają nieregularną pierwszą osobę liczby pojedynczej i trzecią liczby mnogiej:
playvenire | przychodzić, pochodzić |
playsalire | wchodzić |
playrimanere | pozostawać |
playscegliere | wybierać |
playtenere | trzymać |
playspegnere | wyłączać, gasić |
playraccogliere | zbierać |
playtrarre | ciągnąć |
playporre | kłaść |
venire - przychodzić, pochodzić |
salire - wchodzić | rimanere - pozostawać | scegliere - wybierać | tenere - trzymać | |
io | playvengo | playsalgo | playrimango | playscelgo | playtengo |
tu | playvieni | playsali | playrimani | playscegli | playtieni |
lui/lei | playviene | playsale | playrimane | playsceglie | playtiene |
noi | playveniamo | playsaliamo | playrimaniamo | playscegliamo | playteniamo |
voi | playvenite | playsalite | playrimanete | playscegliete | playtenete |
loro | playvengono | playsalgono | playrimangono | playscelgono | playtengono |
raccogliere - zbierać | trarre - ciągnąć | porre - kłaść | spegnere - wyłączać | |
io | playraccolgo | playtraggo | playpongo | playspengo |
tu | playraccogli | playtrai | playponi | playspegni |
lui/lei | playraccoglie | playtrae | playpone | playspegne |
noi | playraccogliamo | playtraiamo | playponiamo | playspegniamo |
voi | playraccogliete | playtraete | playponete | playspegnete |
loro | playraccolgono | playtraggono | playpongono | playspengono |
Uwaga na drugą i trzecią osobę liczby pojedynczej czasowników venire i tenere oraz na bezokoliczniki trarre i porre.
6) Ostatnia grupa, to już niestety zupełnie nieregularności:
playfare | robić |
playpotere | móc |
playdovere | musieć |
playvolere | chcieć |
fare - robić | potere - móc | dovere - musieć | volere - chcieć | |
io | playfaccio | playposso | playdevo | playvoglio |
tu | playfai | playpuoi | playdevi | playvuoi |
lui/lei | playfa | playpuò | playdeve | playvuole |
noi | playfacciamo | playpossiamo | playdobbiamo | playvogliamo |
voi | playfate | playpotete | playdovete | playvolete |
loro | playfanno | playpossono | playdevono | playvogliono |
Warto dodać, że czasowniki pochodne od tych podstawowych nieregularnych, wyżej wymienionych, będą się odmieniać podobnie.
I tak na przykład, czasowniki svenire (mdleć) odmienimy jak venire, czasownik riuscire (udać się, powieść się) odmienimy jak uscire, czasownik contenere (zawierać) odmienimy jak tenere, a na przykład czasownik suporre (przypuszczać) lub imporre (narzucać) odmienimy jak porre.