Rodzajnik określony - język włoski
Najpierw zajmijmy się tworzeniem rodzajnika określonego.
W rodzaju męskim ma on trzy formy liczby pojedynczej oraz dwie liczby mnogiej. To, której z tych form użyjemy, zależy od tego, od jakich liter zaczyna się rzeczownik, przed którym ma stać nasz rodzajnik.
Jeśli rzeczownik rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej zaczyna się od spółgłoski, umieścimy przed nim rodzajnik il:
| playil cane | pies |
| playil ragazzo | chłopiec |
| playil libro | książka |
| playil tavolo | stół |
Wyjątki stanowią następujące spółgłoski i zbitki spółgłosek: "nieczyste s" (s+inna spółgłoska), z, ps, pn, gn, x oraz samogłoska y. Jeśli rzeczownik zaczyna się którąś z nich, użyjemy rodzajnika lo:
| playlo stile | styl |
| playlo zio | wujek |
| playlo gnocco | kluska |
| playlo pneumatico | opona |
| playlo psicologo | psycholog |
| playlo yogurt | jogurt |
| playlo xenofobo | ksenofob |
Szczególnie zapamiętajmy użycie rodzajnika lo przed wyrazami zaczynającymi się od z i od nieczystago s, ponieważ te słowa często występują w języku włoskim.
Przechodzimy do ostatniej formy rodzajnika męskiego w liczbie pojedynczej, a mianowicie do króciutkiej, jednoliterowej formy l' (l z apostrofem). L' używamy, gdy następujący po nim rzeczownik rozpoczyna się od samogłoski a, e, i, o, u:
| playl'amico | przyjaciel |
| playl'esperto | ekspert |
| playl'inglese | Anglik |
| playl'oroscopo | horoskop |
| playl'uccello | ptak |
UWAGA! Słowa poprzedzone rodzajnikiem l' piszemy jak jeden wyraz (nie robimy spacji po apostrofie).
Najtrudniejsze za nami. Teraz będzie już coraz łatwiej. W liczbie mnogiej rodzaju męskiego mamy tylko dwie formy.
Tam gdzie w liczbie pojedynczej wstawialiśmy il, w liczbie mnogiej użyjemy rodzajnika i:
| playi cani | psy |
| playi ragazzi | chłopcy |
| playi libri | książki |
| playi tavoli | stoły |
Natomiast rodzajniki lo i l' w liczbie mnogiej zamieniamy na gli (czytamy /li/):
| playgli stili | style |
| playgli zii | wujkowie |
| playgli gnocchi | kluski |
| playgli pneumatici | opony |
| playgli psicologi | psycholodzy |
| playgli yogurt | jogurty |
| playgli xenofobi | ksenofobi |
| playgli amici | przyjaciele |
| playgli esperti | eksperci |
| playgli inglesi | Anglicy |
| playgli oroscopi | horoskopy |
| playgli uccelli | ptaki |
Rodzaj żeński przysporzy nam jeszcze mniej problemów. W liczbie pojedynczej mamy dwie możliwości: la jeśli wyraz zaczyna się od jakiejkolwiek spółgłoski i l' jeśli zaczyna się od samogłoski (pamiętaj, że rodzajnik l' znamy już z rodzaju męskiego):
| playla madre | matka |
| playla donna | kobieta |
| playla casa | dom |
| playla borsa | torba |
| playla pizza | pizza |
A teraz przykłady z rodzajnikiem l' dla rodzaju żeńskiego:
| playl'amica | przyjaciółka |
| playl'enciclopedia | encyklopedia |
| playl'italiana | Włoszka |
| playl'oca | gęś |
| playl'unghia | paznokieć |
W liczbie mnogiej rodzaju żeńskiego istnieje już tylko jedna forma - le. Zarówno te rzeczowniki żeńskie, które w liczbie pojedynczej poprzedzaliśmy rodzajnikiem la, jak i te z rodzajnikiem l', w liczbie mnogiej mają właśnie rodzajnik le:
| playle madri | matki |
| playle donne | kobiety |
| playle case | domy |
| playle borse | torby |
| playle pizze | pizze |
| playle amiche | przyjaciółki |
| playle enciclopedie | encyklopedie |
| playle italiane | Włoszki |
| playle oche | gęsi |
| playle unghie | paznokcie |
I na koniec tabelki zbiorcze:
Rodzaj męski:
| Rodzaj męski | ||
| l.poj. | l.mn. | użycie |
| il | i | przed wyrazami zaczynającymi się od większości spółgłosek |
| lo | gli | przed wyrazami zaczynającymi się od s+spółgłoska, z, pn, ps, gn, y, x |
| l' | gli | przed wyrazami zaczynającymi się od samogłosek |
Rodzaj żeński:
| Rodzaj żeński | ||
| l.poj. | l.mn. | użycie |
| la | le | przed wyrazami zaczynającymi się od spółgłosek |
| l' | le | przed wyrazami zaczynającymi się od samogłosek |