Rodzajnik określony - język włoski
Najpierw zajmijmy się tworzeniem rodzajnika określonego.
W rodzaju męskim ma on trzy formy liczby pojedynczej oraz dwie liczby mnogiej. To, której z tych form użyjemy, zależy od tego, od jakich liter zaczyna się rzeczownik, przed którym ma stać nasz rodzajnik.
Jeśli rzeczownik rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej zaczyna się od spółgłoski, umieścimy przed nim rodzajnik il:
playil cane | pies |
playil ragazzo | chłopiec |
playil libro | książka |
playil tavolo | stół |
Wyjątki stanowią następujące spółgłoski i zbitki spółgłosek: "nieczyste s" (s+inna spółgłoska), z, ps, pn, gn, x oraz samogłoska y. Jeśli rzeczownik zaczyna się którąś z nich, użyjemy rodzajnika lo:
playlo stile | styl |
playlo zio | wujek |
playlo gnocco | kluska |
playlo pneumatico | opona |
playlo psicologo | psycholog |
playlo yogurt | jogurt |
playlo xenofobo | ksenofob |
Szczególnie zapamiętajmy użycie rodzajnika lo przed wyrazami zaczynającymi się od z i od nieczystago s, ponieważ te słowa często występują w języku włoskim.
Przechodzimy do ostatniej formy rodzajnika męskiego w liczbie pojedynczej, a mianowicie do króciutkiej, jednoliterowej formy l' (l z apostrofem). L' używamy, gdy następujący po nim rzeczownik rozpoczyna się od samogłoski a, e, i, o, u:
playl'amico | przyjaciel |
playl'esperto | ekspert |
playl'inglese | Anglik |
playl'oroscopo | horoskop |
playl'uccello | ptak |
UWAGA! Słowa poprzedzone rodzajnikiem l' piszemy jak jeden wyraz (nie robimy spacji po apostrofie).
Najtrudniejsze za nami. Teraz będzie już coraz łatwiej. W liczbie mnogiej rodzaju męskiego mamy tylko dwie formy.
Tam gdzie w liczbie pojedynczej wstawialiśmy il, w liczbie mnogiej użyjemy rodzajnika i:
playi cani | psy |
playi ragazzi | chłopcy |
playi libri | książki |
playi tavoli | stoły |
Natomiast rodzajniki lo i l' w liczbie mnogiej zamieniamy na gli (czytamy /li/):
playgli stili | style |
playgli zii | wujkowie |
playgli gnocchi | kluski |
playgli pneumatici | opony |
playgli psicologi | psycholodzy |
playgli yogurt | jogurty |
playgli xenofobi | ksenofobi |
playgli amici | przyjaciele |
playgli esperti | eksperci |
playgli inglesi | Anglicy |
playgli oroscopi | horoskopy |
playgli uccelli | ptaki |
Rodzaj żeński przysporzy nam jeszcze mniej problemów. W liczbie pojedynczej mamy dwie możliwości: la jeśli wyraz zaczyna się od jakiejkolwiek spółgłoski i l' jeśli zaczyna się od samogłoski (pamiętaj, że rodzajnik l' znamy już z rodzaju męskiego):
playla madre | matka |
playla donna | kobieta |
playla casa | dom |
playla borsa | torba |
playla pizza | pizza |
A teraz przykłady z rodzajnikiem l' dla rodzaju żeńskiego:
playl'amica | przyjaciółka |
playl'enciclopedia | encyklopedia |
playl'italiana | Włoszka |
playl'oca | gęś |
playl'unghia | paznokieć |
W liczbie mnogiej rodzaju żeńskiego istnieje już tylko jedna forma - le. Zarówno te rzeczowniki żeńskie, które w liczbie pojedynczej poprzedzaliśmy rodzajnikiem la, jak i te z rodzajnikiem l', w liczbie mnogiej mają właśnie rodzajnik le:
playle madri | matki |
playle donne | kobiety |
playle case | domy |
playle borse | torby |
playle pizze | pizze |
playle amiche | przyjaciółki |
playle enciclopedie | encyklopedie |
playle italiane | Włoszki |
playle oche | gęsi |
playle unghie | paznokcie |
I na koniec tabelki zbiorcze:
Rodzaj męski:
Rodzaj męski | ||
l.poj. | l.mn. | użycie |
il | i | przed wyrazami zaczynającymi się od większości spółgłosek |
lo | gli | przed wyrazami zaczynającymi się od s+spółgłoska, z, pn, ps, gn, y, x |
l' | gli | przed wyrazami zaczynającymi się od samogłosek |
Rodzaj żeński:
Rodzaj żeński | ||
l.poj. | l.mn. | użycie |
la | le | przed wyrazami zaczynającymi się od spółgłosek |
l' | le | przed wyrazami zaczynającymi się od samogłosek |