Zaimki pośrednie - język włoski
Zaimki pośrednie - pronomi indiretti, jak wskazuje ich nazwa, zastępują rzeczowniki, które łączą się z czasownikiem za pośrednictwem przyimka a (dopełnienie dalsze):
| czasownik | dopełnienie bliższe | ||
| playscrivere | pisać | playall'amico | przyjacielowi |
| playleggere | czytać | playal bambino | dziecku |
| playcomprare | kupować | playalla mamma | mamie |
| playraccontare | opowiadać | playalla collega | koleżance |
Jak widać, dopełnienie dalsze w języku polskim występuje w celowniku, czyli rzeczownik odpowiada na pytanie komu? czemu?
Pronomi indiretti mają dwie formy: akcentowaną (mocną) i nieakcentowaną (słabą).
Poznajmy formy pronomi indiretti wraz z tłumaczeniem na język polski:
| forma nieakcentowana | forma akcentowana | język polski |
| playmi | playa me | mnie |
| playti | playa te | tobie |
| playgli | playa lui | jemu |
| playle | playa lei | jej |
| playLe | playa Lei | Pani/Panu |
| playci | playce | nam |
| playvi | playve | wam |
| playgli | playa loro | im |
Zauważmy, że pierwsze dwie osoby obu liczb (mi, ti, ci, vi) są takie same jak pronomi diretti oraz formę grzecznościową również zapisujemy wielką literą.
Zobaczmy teraz, jak pronomi indiretti zastępują dopełnienie dalsze w krótkich zdaniach.
| Liczba pojedyncza | |||
| playCompra a me. | Mnie kupuje. | playMi compra. | Kupuje mi. |
| playCompra a te. | Tobie kupuje. | playTi compra. | Kupuje ci. |
| playCompra a lui. | Jemu kupuje. | playGli compra. | Kupuje mu. |
| playCompra a lei. | Jej kupuje. | playLe compra. | Kupuje jej. |
| Liczba mnoga | |||
| playCompra a noi. | Nam kupuje. | playCi compra. | Kupuje nam. |
| playCompra a voi. | Wam kupuje. | playVi compra. | Kupuje wam. |
| playCompra a loro. | Im kupuje. | playGli compra. | Kupuje im. |
Jak widać, formy akcentowane, tak jak w przypadku pronomi diretti, znajdują się zawsze za czasownikiem i - jak nazwa wskazuje - podkreślają i uwydatniają zaimek: Compra a noi. (e non a te o a qualcun'altro). - Mnie kupuje. (a nie tobie lub komuś innemu). Te formy są używane zdecydowanie rzadziej.
Formy nieakcentowane są częściej używane i mają neutralny wydźwięk.
W zdaniu zajmują miejsce przed czasownikiem.
Rownież tak jak w przypadku pronomi diretti, tak i pronomi indiretti z czasownikami modalnymi: volere - chcieć, dovere - musieć, potere - móc, mogą znajdować się zarówno przed czasownikiem jak i za czasownikiem, ale w tym drugim wypadku, bezokolicznik, do którego dołączamy pronome indiretto traci końcową samogłoskę.
| playVoglio raccontare la storia a Monica. | playLe voglio raccontare la storia | Chcę opowiedzieć jej historię. |
| playVoglio raccontarle la storia. | Chcę opowiedzieć jej historię. | |
| playDevo comprare a Pietro la bicicletta. | playGli devo comprare la bicicletta. | Muszę mu kupić rower. |
| playDevo comprargli la bicicletta. | Muszę mu kupić rower. | |
| playPosso scrivere a te un messaggio? | playTi posso scrivere un messaggio? | Mogę napisać ci wiadomość? |
| playPosso scriverti un messaggio? | Mogę napisać ci wiadomość? |
W tych kombinacjach, jeśli chodzi o znaczenie - jak widać - jest obojętne czy pronome indiretto będzie się znajdował za czy przed czasownikiem.
Jest też kilka zasad, kiedy pronomi indiretti muszą następować po czasowniku:
1) gerundium
| playFarai bene dicendo la verità a Marco. | playFarai bene dicendogli la verità. | Zrobisz dobrze mówiąc mu prawdę. |
2) tryb rozkazujący, w druga osoba liczby pojedynczej i mnogiej
| playDomanda a Federica dove sta! | playDomandale dove sta! | Zapytaj ją gdzie jest! |
| playRaccontate a Marco il film! | playRaccontategli il film! | Opowiedzcie mu film! |
3) imiesłów bierny (participio passato)
| playMarco ha accettato il contratto proposto a lui. | playMarco ha accettato il contratto propostogli. | Marco przyjął zaproponowaną mu umowę. |
I na koniec przykładowe zdania z pronomi indiretti:
| playQuando vedo Anna le dico che hai telefonato. | Kiedy zobaczę Annę, powiem jej, że dzwoniłeś. |
| playÈ il compleanno di Paolo, che cosa gli regaliamo? | Są urodziny Pawła, co mu podarujemy? |
| playDi che cosa vi ha parlato? | O czym wam mówił? |
| playMi porti il libro oggi? | Przyniesiesz mi dziś książkę? |
| playQuesto libro piace ai miei fratelli ma non a me! | Ta książka podoba się moim braciom, ale nie mnie! |
| playNon ci piace questo posto. | Nie podoba nam się to miejsce. |
| playSignore, posso chiederLe di chiudere la finestra? | Proszę Pana, czy mogę prosić Pana, żeby zamknął Pan okno? |
