Zaimki względne - język włoski
Podobnie jak inne zaimki, zaimki względne - PRONOMI RELATIVI - zastępują w zdaniu rzeczownik.
Służą ponadto do wprowadzania zdań podrzędnych, łącząc, podobnie jak spójniki, dwa zdania, np.:
| playHo comprato il libro che mi avevi consigliato. | Kupiłem książkę, którą mi poleciłeś. |
| playIl libro che mi hai dato è veramente molto interessante. | Książka, którą mi dałeś jest naprawdę bardzo interesująca. |
| playLe persone con cui abito sono molto simpatiche. | Osoby, z którymi mieszkam są bardzo sympatyczne. |
1) chi - kto, ten który/ta która/ci którzy/te które
Odnosi się wyłącznie do istot żyjących. Jest nieodmienny i bardzo często występuje w przysłowiach i powiedzeniach.
| playChi ti ha telefonato? | Kto do ciebie dzwonił? |
| playNon sopporto chi parla mentre mangia! | Nie znoszę tych, którzy mówią podczas jedzenia! |
| playDi solito chi fa una vita sana vive più a lungo. | Zazwyczaj ci, którzy prowadzą zdrowy tryb życia, żyją dłużej. |
| playChi parla molto, poco fa. | Kto dużo mówi, mało robi. |
2) che - który/która/którzy/które
Używany jest do rzeczowników żywotnych i nieżywotnych. Również jest nieodmienny.
| playLa ragazza che parla con lui è amica mia. | Dziewczyna, która z nim rozmawia, to moja przyjaciółka. |
| playLe scarpe che porto sono italiane. | Buty, które noszę, są włoskie. |
| playIl libro che mi avevi consigliato è veramente buono! | Książka, którą mi poleciłeś, jest naprawdę dobra! |
| playI collegi che lavorano con me sono tutti simpatici. | Koledzy, którzy ze mną pracują, wszyscy są sympatyczni. |
3) cui - który/która/którzy/które
Zaimek cui funkcjonuje wyłącznie jako dopełnienie pośrednie i prawie zawsze występuje z przyimkiem prostym: a, in, da, di, su, per, con, tra. Tak, jak poprzednie zaimki, jest niedomienny.
| playQuello è l'amico di cui ti avevo parlato. | To jest przyjaciel, o którym ci mówiłem. |
| playLa ditta a cui dobbiamo telefonare si trova a Roma. | Firma, do której musimy zadzwonić mieści się w Rzymie. |
| playLa città da cui provengo è veramente piccola. | Miasto, z którego pochodzę jest naprawdę małe. |
| playLa casa in cui abito ha solo 3 camere. | Dom, w którym mieszkam, ma tylko 3 pokoje. |
| playCome si chiama il ragazzo con cui parlavi prima? | Jak ma na imię chłopak, z którym wcześniej rozmawiałeś? |
| playQuesta è una persona su cui puoi contare. | To jest osoba, na którą możesz liczyć. |
| playL'azienda per cui lavora è francese. | Przesiębiorstwo, dla którego pracuje, jest francuskie. |
| playQueste sono le persone tra cui mi sento sicura. | To są osoby, wśród których czuję się bezpiecznie. |
Istnieją jeszcze formy złożone zaimka względnego: il quale/ la quale/ il quali/ le quali - mają one dokłądnie to samo znaczenie co che oraz cui, ale mimo, że są dokładniejsze i bardziej wyraziste, używamy ich znaczniej rzadziej.
| liczba pojedyncza | tłumaczenie | liczba mnoga | tłumaczenie | |
| rodzaj męski | playil quale | który | playi quali | którzy |
| rodzaj żeński | playla quale | która | playle quali | które |
Zobaczmy jak to wygląda w przykładach:
| playLa ragazza la quale parla con lui è amica mia. | Dziewczyna, która z nim rozmawia, to moja przyjaciółka. |
| playLe scarpe le quali porto sono italiane. | Buty, które noszę, są włoskie. |
| playIl libro il quale mi avevi consigliato è veramente buono! | Książka, którą mi poleciłeś, jest naprawdę dobra! |
| playI collegi i quali lavorano con me sono tutti simpatici. | Koledzy, którzy ze mną pracują, wszyscy są sympatyczni. |
| playQuello è l'amico del quale ti avevo parlato. | To jest przyjaciel, o którym ci mówiłem. |
| playLa ditta alla quale dobbiamo telefonare si trova a Roma. | Firma, do której musimy zadzwonić, mieści się w Rzymie. |
| playLa città dalla quale provengo è veramente piccola. | Miasto, z którego pochodzę, jest naprawdę małe. |
Na koniec warto jeszcze wspomnieć o specyficznej strukturze, która określa przynależność (czyj jest dany przedmiot, osoba itp.): rodzajnik określony + cui
| playQuello scrittore, i cui romanzi sono ventuti in tutto il mondo, è una persono abbastanza chiusa. | Ten pisarz, którego powieści są sprzedawane na całym świecie, jest osobą dość zamkniętą. |
| playQuell'artista, le cui opere si trovano in MOMA di New York, è molto famoso. | Ten artysta, którego dzieła znajdują się w MOMA w Nowym Jorku, jest bardzo znany. |
Zauważmy, że rodzajnik należy do dopełnienia, a nie do podmiotu.
| playi romanzi | playQuello scrittore, i cui romanzi (...). |
| playle opere | playQuell'artista, le cui opere (...). |
Poniżej jeszcze przykłady, kiedy do tej specyficznj konstrukcji dodajemy jeszcze przymek prosty:
| playLo scultore, alla cui mostra siete andati ieri, è mio cugino. (andare alla mostra) |
Rzeźbiarz, na którego wystawę poszliście wczoraj, jest moim kuzynem. |
| playLa ditta, al cui numero avete telefonato, non esiste più. (telefonare a) |
Firma, pod której numer zadzwoniliście, już nie istnieje. |
| playLa ragazza, della cui casa avete parlato, abita vicino a me. (parlare di) |
Dziewczyna, o której domu mówiliście, mieszka blisko mnie. |